Aдміністрація/Administracja
Trójstopniowy podział administracyjny (terytorialny) Polski został wprowadzony z dniem 1 stycznia 1999 roku. Zgodnie z nim terytorium Polski podzielone zostało na województwa, następnie na powiaty (w tym gminy mające status miast na prawach powiatu) oraz gminy.
Według stanu na 1 stycznia 2022 r. podział administracyjny Polski obejmował:
- 16 województw,
- 314 powiatów i 66 miast na prawach powiatu,
- 2477 gmin, w tym: 302 gminy miejskie, 662 gminy miejsko-wiejskie i 1513 gmin wiejskich.
Na szczeblu wojewódzkim funkcjonują:
- administracja rządowa – Urząd Wojewódzki, którym kieruje Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów,
- samorząd województwa – Urząd Marszałkowski, którym kieruje Marszałek Województwa. W ramach samorządu województwa funkcjonuje także Sejmik i Zarząd Województwa.
Na szczeblu powiatu funkcjonuje samorząd powiatowy – Starostwo Powiatowe ze Starostą na czele. W ramach samorządu powiatowego funkcjonuje także Rada Powiatu i Zarząd Powiatu.
Станом на 1 січня 2022 року адміністративний поділ Польщі включав:
- 16 воєводств („областів”) ,
- 314 повітів („районів”) і 66 міст з повітовими правами,
- 2477 ґмін, у тому числі: 302 міських, 662 місько-сільських та 1513 сільських.
На рівні воєводства існують:
- державна адміністрація - Воєводське Управління (Urząd Wojewódzki), яким керує Воєвода (Wojewoda) як представник Ради Міністрів,
- воєводське самоврядування - Маршалківська Канцелярія (Urząd Marszałkowski), керована Маршалком (Marszałek Województwa). Умежах воєводського самоврядування діють також Сеймик (Sejmik) і Воєводське Правління (Zarząd Województwa).
На повітовому рівні діє повітове самоврядування - Районне Відділення (Повітове Староство – Starostwo Powiatowe) на чолі зі Старостою (Starosta). У межах повітового самоврядування діють також Повітова Рада (Rada Powiatu) та Повітове Правління (Zarząd Powiatu).
Do zadań samorządu powiatowego należą zadania o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in.:
- edukacji publicznej - szkoły średnie, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, szkolnictwo specjalne (Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy);
- promocji i ochrony zdrowia (Centrum Zdrowia Mazowsza Zachodniego);
- wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, polityki prorodzinnej, wspierania osób niepełnosprawnych (Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie),
- dróg powiatowych (Powiatowy Zarząd Dróg);
- kultury – Muzeum Mazowsza Zachodniego;
- kultury fizycznej i turystyki;
- geodezji, kartografii i katastru;
- administracji architektoniczno-budowlanej (pozwolenia na budowę);
- ochrony środowiska i przyrody (nadzór nad lasami prywatnymi, karty wędkarskie);
- porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli - koordynacja działań powiatowych służb, inspekcji i straży, w szczególności:
- policja (Komenda Powiatowa Policji, KPP),
- straż pożarna (Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, KP PSP),
- nadzór sanitarny (Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, SANEPID),
- nadzór weterynaryjny (Powiatowy Inspektorat Weterynarii, PIWet),
- nadzór budowlany (Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego, PINB);
- przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy – Powiatowy Urząd Pracy;
- ochrony praw konsumenta – Powiatowy Rzecznik Konsumenta,
- rejestracji pojazdów i praw jazdy.
До завдань повітового самоврядування входять завдання надкомунального характеру, зокрема:
- народна освіта - середні школи, Психолого-Педагогічна Консультація (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna), спеціальна освіта (Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy);
- зміцнення та охорона здоров'я (Центр здоров'я Західної Мазовії – Centrum Zdrowia Mazowsza Zachodniego);
- підтримка сім'ї та системи прийомної сім'ї, просімейна політика, підтримка інвалідів (Повітський Центр Допомоги Сім'ї (Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie),
- повітові дороги (Повітове Дорожнє Правління – Powiatowy Zarząd Dróg);
- культури (Музей Західної Мазовії – Muzeum Mazowsza Zachodniego);
- фізкультура і туризм;
- геодезія, картографія та кадастр;
- архітектурно-будівельне управління (дозволи на будівництво);
- охорона навколишнього середовища та природи (нагляд за приватними лісами, рибальські карти);
- громадський порядок і безпека громадян - координація діяльності повітових служб, інспекції та охорони, зокрема:
- Міліція (Komenda Powiatowa Policji, KPP),
- Пожежна Охорона (Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, KP PSP),
- Санітарний Нагляд (Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, SANEPID),
- Ветеринарний Нагляд (Powiatowy Inspektorat Weterynarii, PIWet),
- Будівельний Нагляд (Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego, PINB);
- протидія безробіттю та активізація місцевого ринку праці (Повітове Бюро Праці – Powiatowy Urząd Pracy);
- захист прав споживачів (Повітовий Омбудсмен – Powiatowy Rzecznik Konsumenta),
- реєстрація транспортного засобу та водійські права.
Na szczeblu gminy funkcjonuje:
- Urząd Miasta, którym kieruje Prezydent Miasta ,
- lub Urząd Miasta i Gminy, którym kieruje Burmistrz,
- lub Urząd Gminy, którym kieruje Wójt.
На рівні ґміни існують:
- Міська Ратуша (Urząd Miasta), якою керує Міський Голова (Prezydent Miasta),
- або Міська та Комунальна Ратуша (Urząd Miasta i Gminy), якою керує Міський Голова (Burmistrz),
- або Комунальна Ратуша, якою керує Адміністратор Гміни (Wójt).
Do zakresu działania gminy należą wszystkie niezastrzeżone ustawami dla innych podmiotów sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym. Zadaniem gminy jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia powszechnie dostępnych usług. Zadania gminy obejmują m.in. sprawy:
- ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
- gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
- wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
- lokalnego transportu zbiorowego,
- ochrony zdrowia (przychodnie zdrowia),
- pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
- gminnego budownictwa mieszkaniowego,
- edukacji publicznej (szkoły podstawowe i przedszkola),
- kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
- kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
- targowisk i hal targowych,
- zieleni gminnej i zadrzewień,
- cmentarzy gminnych,
- porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
- utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
- polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
- wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
- promocji gminy,
- współpracy z organizacjami pozarządowymi,
- współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
До сфери діяльності комуни входять усі суспільні справи місцевого значення, які не віднесені статутом за іншими суб’єктами. Завданням комуни є постійне та безперебійне задоволення колективних потреб населення шляхом надання загальнодоступних послуг. До завдань ґміни лежать зокрема:
- просторовий порядок, управління нерухомістю, охорона навколишнього середовища та природи та водне господарство,
- міські дороги, вулиці, мости, площі та організація дорожнього руху,
- водозабірні споруди та водопостачання, водовідведення, відведення та очищення міських стічних вод, підтримання чистоти та порядку та санітарно-побутових приміщень, полігони та вивезення побутових відходів, електро-, тепло- та газопостачання,
- місцевий громадський транспорт,
- охорона здоров'я (амбулаторії),
- соціальна допомога, включаючи центри та установи опіки,
- муніципальне житлове будівництво,
- народна освіта (початкові школи та дитячі садки),
- культури, включаючи муніципальні бібліотеки та інші заклади розповсюдження культури,
- фізкультура і туризм, у тому числі зони відпочинку та спортивні споруди,
- ринки та ринкові зали,
- загальна зелень та дерева,
- міські кладовища,
- громадський порядок і безпека громадян, а також протипожежний і протипотопний захист, у тому числі обладнання та обслуговування міського протипаводкового складу,
- утримання комунальних споруд та пристроїв, а також адміністративних приміщень,
- просімейна політика, включаючи надання вагітним жінкам соціальної, медичної та юридичної допомоги,
- підтримка та поширення ідеї місцевого самоврядування,
- сприяння комуні,
- співпраця з неурядовими організаціями,
- співпраця з місцевими та регіональними громадами інших країн.
Na szczeblu gminy funkcjonuje:
- Urząd Miasta, którym kieruje Prezydent Miasta ,
- lub Urząd Miasta i Gminy, którym kieruje Burmistrz,
- lub Urząd Gminy, którym kieruje Wójt.
На рівні ґміни існують:
- Міська Ратуша (Urząd Miasta), якою керує Міський Голова (Prezydent Miasta),
- або Міська та Комунальна Ратуша (Urząd Miasta i Gminy), якою керує Міський Голова (Burmistrz),
- або Комунальна Ратуша, якою керує Адміністратор Гміни (Wójt).
Do zakresu działania gminy należą wszystkie niezastrzeżone ustawami dla innych podmiotów sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym. Zadaniem gminy jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia powszechnie dostępnych usług. Zadania gminy obejmują m.in. sprawy:
- ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
- gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
- wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
- lokalnego transportu zbiorowego,
- ochrony zdrowia (przychodnie zdrowia),
- pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
- gminnego budownictwa mieszkaniowego,
- edukacji publicznej (szkoły podstawowe i przedszkola),
- kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
- kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
- targowisk i hal targowych,
- zieleni gminnej i zadrzewień,
- cmentarzy gminnych,
- porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
- utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
- polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
- wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
- promocji gminy,
- współpracy z organizacjami pozarządowymi,
- współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
До сфери діяльності комуни входять усі суспільні справи місцевого значення, які не віднесені статутом за іншими суб’єктами. Завданням комуни є постійне та безперебійне задоволення колективних потреб населення шляхом надання загальнодоступних послуг. До завдань ґміни лежать зокрема:
- просторовий порядок, управління нерухомістю, охорона навколишнього середовища та природи та водне господарство,
- міські дороги, вулиці, мости, площі та організація дорожнього руху,
- водозабірні споруди та водопостачання, водовідведення, відведення та очищення міських стічних вод, підтримання чистоти та порядку та санітарно-побутових приміщень, полігони та вивезення побутових відходів, електро-, тепло- та газопостачання,
- місцевий громадський транспорт,
- охорона здоров'я (амбулаторії),
- соціальна допомога, включаючи центри та установи опіки,
- муніципальне житлове будівництво,
- народна освіта (початкові школи та дитячі садки),
- культури, включаючи муніципальні бібліотеки та інші заклади розповсюдження культури,
- фізкультура і туризм, у тому числі зони відпочинку та спортивні споруди,
- ринки та ринкові зали,
- загальна зелень та дерева,
- міські кладовища,
- громадський порядок і безпека громадян, а також протипожежний і протипотопний захист, у тому числі обладнання та обслуговування міського протипаводкового складу,
- утримання комунальних споруд та пристроїв, а також адміністративних приміщень,
- просімейна політика, включаючи надання вагітним жінкам соціальної, медичної та юридичної допомоги,
- підтримка та поширення ідеї місцевого самоврядування,
- сприяння комуні,
- співпраця з неурядовими організаціями,
- співпраця з місцевими та регіональними громадами інших країн.
Na terenie powiatu żyrardowskiego utworzono 5 gmin:
- Żyrardów,
- Wiskitki,
- Mszczonów,
- Puszcza Mariańska,
- Radziejowice
У Жирардівському Повіті було створено 5 ґмін:
- Жирардів (Żyrardów),
- Віскітки (Wiskitki),
- Мщонів (Mszczonów),
- Пуща Мар’янська (Puszcza Mariańska),