Obszar powiatu żyrardowskiego obejmuje pięć jednostek administracji samorządowej - gminę miejską Żyrardów, gminy miejsko-wiejskie Mszczonów i Wiskitki oraz gminy wiejskie Puszcza Mariańska i Radziejowice
MIASTO ŻYRARDÓW
Żyrardów położony jest niespełna 50 km od Warszawy na trasie w kierunku Łodzi. Historia miasta rozpoczyna się w pierwszej połowie XIX wieku od lokalizacji na tym terenie fabryki wyrobów lnianych.
Niegdyś wiodący ośrodek przemysłu lniarskiego, dziś jedyne w swoim rodzaju miasto, wyróżniające się industrialnym klimatem i bogactwem poprzemysłowych zabytków. Regularna siatka ulic, dużo zieleni, wyraźny podział na powiązane ze sobą kompozycyjnie strefy pracy, odpoczynku i usług, to najbardziej charakterystyczne elementy modelowego miasta przemysłowego z przełomu XIX i XX wieku, które do dziś widoczne są w układzie urbanistycznym Żyrardowa, i które stanowią o rzeczywistym spełnieniu postulatów miasta idealnego.
Trwający od kilkunastu lat proces rewitalizacji zabytkowych obszarów miasta sprawia, że Żyrardów nie tylko pięknieje, ale też sukcesywnie buduje swój turystyczny potencjał, stając się coraz bardziej rozpoznawalną destynacją nie tylko wśród miłośników turystyki industrialnej.
Potwierdzeniem wyjątkowego charakteru miasta jest nadany żyrardowskiej osadzie fabrycznej w 2012 roku prestiżowy tytuł Pomnika Historii, a także zaproszenie Żyrardowa na Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego – ERIH, który skupia oraz promuje najistotniejsze i najciekawsze miejsca z historii europejskiego przemysłu.
Żyrardów jest siedzibą gminy miejskiej. Prawa miejskie uzyskał w 1916 roku. Liczy około 35 tysięcy mieszkańców, zajmując powierzchnię 14,4 km². Do Żyrardowa wygodnie dojedziesz koleją, drogą wojewódzką nr 719 lub autostradą A2.
Urząd Miasta Żyrardowaul. Bolesława Limanowskiego 4496-300 Żyrardów tel. (46) 88 00 800urzad@zyrardow.pl, www.zyrardow.pl
***
MIASTO MSZCZONÓW
Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Mszczonów. Jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się miast w kraju. Dzięki przeobrażeniom, jakie zaszły w nim w ciągu ostatnich 15 lat zyskał sobie przydomek - „Tygrys Mazowsza”. Niegdyś rzemieślnicze miasteczko przeistacza się obecnie w prężnie działający ośrodek logistyczno-przemysłowy, silnie rozbudowujący bazę turystyczną.
W Mszczonowie zostały wybudowane Termy Mszczonów, czyli kompleks basenowy wykorzystujący wodę geotermalną do celów rekreacyjnych, będący unikatowym darem natury w skali całego kraju. Wielokrotnie w rankingu Centrum Badań Regionalnych Mszczonów był zaliczany do tzw. „Złotej setki” najbardziej przedsiębiorczych miast i gmin w kraju. Kilkakrotnie gmina Mszczonów była klasyfikowana w rankingu Profesjonalna Gmina Przyjazna Inwestorom oraz zdobywała nagrody w konkursie „Gmina Fair Play – Certyfikowana Lokalizacja Inwestycji”. W 2007 roku Gmina Mszczonów została laureatem konkursu Teraz Polska, jako pierwsza Gmina w Polsce. Liczy 11573 mieszkańców (6439 miasto i 5134 obszar wiejski). Uzyskał prawa miejskie w1377 roku.
GMINA RADZIEJOWICE
Radziejowice to wieś nad rzeką Pisią Gągoliną. Powstała w XIV w. wokół drewnianego dworu. Niezwykle interesującym obiektem jest zespół pałacowo-parkowy w Radziejowicach, składający się z pałacu właściwego, połączonego z nim galerią - neogotyckiego zameczku oraz parku krajobrazowego w typie angielskim wg projektu Aleksandra Alphonce. Obecnie pałac w Radziejowicach pełni funkcję Domu Pracy Twórczej Ministerstwa Kultury, gdzie w stałej ekspozycji można zobaczyć wnętrza pałacowe z pamiątkami po rodzinie Krasińskich oraz wielkim polskim malarzu Józefie Chełmońskim. Odwiedzając Radziejowice warto również zwrócić uwagę na klasycystyczny kościół parafialny wzniesiony w latach 1820-1822, zaprojektowany przez Jakuba Kubickiego. Radziejowice są dziś siedzibą gminy zajmujacej obszar 73 km2 , którą zamieszkuje 5540 osób.
Urząd Gminyul. Kubickiego 10, 96-325 Radziejowicetel.: +48 46 857-71-71, fax: +48 46 857-71-20e-mail: urzad@radziejowice.pl, str. int. http://radziejowice.pl/
***
GMINA PUSZCZA MARIAŃSKA
Miejscowość została założona pośród lasów Puszczy Korabiewskiej w 1670 r. przez kleryka Stanisława Krajewskiego, byłego rycerza, który za zasługi wojenne otrzymał nadanie ziem od króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Z zabytków najcenniejszy jest drewniany kościół z 1755 r., obecnie odbudowany po tragicznym pożarze, jaki miał miejsce na początku maja 1993r. Obok kościoła klasztor Marianów z cennymi księgami kościelnymi i świeckimi - obecnie plebania. Odwiedzając Puszczę Mariańską, warto również zwrócić uwagę na dawną szkołę Marianów należącą do zespołu klasztornego z 1782 r. (obecnie Urząd Gminy) oraz drewniany budynek dawnej Szkoły Edukacji Narodowej z XIX w. W letniskowej wsi Olszanka mieszkał, pracował i zmarł malarz Józef Rapacki, autor scen rodzajowych oraz pejzaży mazowieckich. Jego obrazy prezentowane są na monograficznej wystawie w Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie. W Olszance mieszkał również Czesław Tański - malarz - batalista, konstruktor i wynalazca, pionier polskiego szybownictwa. Puszcza Mariańska jest siedzibą gminy położonej na obszarze 143,2 km2 , którą zamieszkuje 8500 osób.
Urząd Gminyul. Stanisława Papczyńskiego 1,
***
Miasto WISKITKI
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1221 r. i dotyczy dzisiejszych Starych Wiskitek. Powstał tam drewniany dwór myśliwski, z którego książęta mazowieccy wyruszali na łowy do pobliskich puszcz: Wiskickiej, Miedniewickiej i Jaktorowskiej. Na zaproszenie książąt polowali tu m.in. Władysław Jagiełło, Jan Olbracht i Zygmunt August. W sąsiedztwie rezydencji książęcej istniał folwark i wieś służebna. W sąsiedniej wsi Kozłowice osiedleni byli łowcy, których zadaniem była opieka nad turami i lasem. Mimo troskliwej opieki królów w 1627 r. padł ostatni tur w Polsce, a tym samym i na świecie. Na pamiątkę tych czasów łeb tura znajduje się do dziś w herbie Wiskitek. Prawa miejskie przywrócono Wiskitkom w 2021 roku.
Wiskitki są siedzibą gminy miejsko-wiejskiej położonej na obszarze 150,2 km2 , którą zamieszkuje 9870 osób.
Urząd Gminy ul. Kościuszki 1, 96-315 Wiskitkitel.: (46) 854 50 10, (46) 856 72 16, (46) 856 72 84, (46) 855 47 58 e-mail: sekretariat@wiskitki.plhttp://www.wiskitki.pl/