Powiat Żyrardowski

Trochę historii

Mieszkamy tu nierzadko od urodzenia, uczymy się i pracujemy, zakładamy rodziny, wiążąc się z powiatem żyrardowskim, ale często niewiele wiemy o „naszym miejscu na ziemi”. Tym artykułem rozpoczynamy cykl, który przybliży mieszkańcom historię naszej Ziemi Żyrardowskiej, żyjących tu ludzi i kulturę. Warto ją poznać – jest fascynująca i zaskakująca.  Ciekawe, że już sama nazwa „Ziemia Żyrardowska” jest dość młoda i podobnie jak historia Żyrardowa sięga co najwyżej połowy XIX wieku. Życzymy miłej lektury.

• Ziemia Żyrardowska w czasach średniowiecza

                W publikacjach historycznych dotyczących najstarszych miejscowości leżących w dzisiejszym powiecie żyrardowskim, często przewijają się imiona władców tych ziem – książąt mazowieckich. Z dokumentu z 1359 roku dowiadujemy się, że Miedniewice należały do księcia Siemowita IV (1352-1425) i znajdowały się w granicach ziemi sochaczewskiej. W innym zapisano, że niejaki Piotr, właściciel Guzowa, otrzymał w 1398 roku od tegoż księcia sołectwo wsi Czerwona Niwa. Skądinąd wiadomo, że w 1437 roku książę Siemowit V (1389-1442) nadał Mszczonowowi prawo chełmińskie i zwolnił mieszczan od podatków.

                Wspomniani książęta: ojciec i syn władali Mazowszem Zachodnim: pierwszy był księciem rawskim, sochaczewskim, płockim, gostynińskim, płońskim, kujawskim i bełskim; drugi – księciem rawskim, gostynińskim i sochaczewskim. Co ciekawe, ziemie Piastów mazowieckich od czasów rozdrobnienia dzielnicowego nie podlegały królom Polski.

                Chcąc wyjaśnić pokrótce ową odrębność Mazowsza, trzeba cofnąć się do roku 1138, kiedy to władca Polski Bolesław Krzywousty w testamencie podzielił państwo między swych synów. Dzielnicę mazowiecką otrzymał wówczas Bolesław zwany Kędzierzawym. Wraz z upływem czasu, na skutek kolejnych podziałów ziem między potomków, następowało rozdrobnienie dzielnicowe. Jednocześnie zachodziły także procesy odwrotne, gdy któremuś z silniejszych książąt udawało się – choćby przejściowo – skupić w swoim ręku ziemie kilku księstw. Te wielokrotne zmiany granic poszczególnych dzielnic wpłynęły na ukształtowanie się mniejszych obszarów zwanych ziemiami. W drugiej połowie XIV wieku na Mazowszu było 12 ziem. Ich ośrodkami były: Płock, Wyszogród, Gostynin, Sochaczew, Rawa, Warszawa, Czersk, Liw, Zakroczym, Ciechanów, Nowogród i Wizna. Z czasem Nowogród zastąpiła Łomża, z ziemi płockiej wydzieliło się Zawkrze z centrum w Mławie, z ziemi zakroczymskiej wyodrębniła się ziemia różańska, a z ziemi warszawskiej – ziemia nurska. Ten średniowieczny podział na ziemie okazał się bardzo trwały: na wielu obszarach Mazowsza jest czytelny do dzisiaj. Terytorium obecnego powiatu żyrardowskiego należało w średniowieczu do ziemi sochaczewskiej.

• Ciąg dalszy nastąpi…